Karın (Mide) Ağrısı: Nedenleri ve Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz

Mide ağrısı, gazdan apandisit veya Crohn hastalığı gibi daha ciddi durumlara kadar çok çeşitli sorunlardan kaynaklanabilir. Şiddetini ve etkilenen karın bölgesini not etmek teşhise yardımcı olabilir.

Karın ağrısı, göğüs ve pelvik bölgeler arasında meydana gelen ağrıdır. Karın ağrısı kramplı, ağrılı, donuk, aralıklı veya keskin olabilir. Mide ağrısı olarak da adlandırılır.

Lokalize ağrı karnın bir bölgesiyle sınırlıdır. Bu tür ağrılar genellikle belirli bir organdaki sorunlardan kaynaklanır. Lokalize ağrının en yaygın nedeni mide ülserleridir (midenin iç astarında açık yaralar).

Kramp benzeri ağrı ishal, kabızlık, şişkinlik veya gaz ile ilişkili olabilir. Doğumda kadın olarak atanan kişilerde adet kanaması, düşük veya üreme komplikasyonları ile ilişkili olabilir. Bu ağrı gelip geçicidir ve tedavi olmaksızın kendiliğinden geçebilir.

Mide ve bağırsakları etkileyen viral, bakteriyel veya paraziter enfeksiyonlar da belirgin karın ağrısına neden olabilir.

Karın ağrısı türleri

Tüm karın ağrıları aynı değildir. Örneğin, akut karın ağrısı yaşıyorsanız, büyük olasılıkla sadece yaklaşık bir haftadır, belki de daha az bir süredir rahatsızlıkla uğraşıyorsunuzdur.

Kronik karın ağrısı ise sürekli veya tekrarlayan ağrıdır. Üç ay veya daha uzun bir süre boyunca devam eder.

Karın ağrısına yol açan bir dizi gastrointestinal ve sistemik bozukluk olduğundan, doktorlar ve sağlık uzmanları bazen ağrının temel nedenini anlamakta zorlanırlar.

İlerleyici karın ağrısı, zaman içinde kötüleşen ağrıdır. Karın ağrısı ilerledikçe tipik olarak başka semptomlar da ortaya çıkar. İlerleyici karın ağrısı genellikle daha ciddi bir şeyin işaretidir. Ağrının ne ve nerede meydana geldiği ve olası nedenleri de dahil olmak üzere farklı karın ağrısı türleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

Karın ağrısı nedir?

Karın ağrısı vücudunuzun göğüs ve kasık bölgesi arasında herhangi bir yerinde hissedilebilir. Ağrı genelleşmiş, lokalize olabilir veya karnınızda kramp gibi hissedilebilir. Karnınızda kramp veya rahatsızlık hissediyorsanız, bunun nedeni gaz, şişkinlik veya kabızlık olabilir. Ya da daha ciddi bir tıbbi durumun işareti olabilir.

Karın bölgesindeki kolik ağrı gelip gider. Bir an kendinizi iyi hissedebilirsiniz, ancak bir sonraki an karnınızda keskin, ani bir ağrı hissedebilirsiniz. Böbrek taşları ve safra kesesi taşları genellikle bu tür ağrıların nedenidir.

Karın ağrısına ne sebep olur?

Birçok durum karın ağrısına sebep olabilir. Ancak başlıca nedenler şunlardır:

• enfeksiyon
• anormal büyümeler
• iltihaplanma
• tıkanma (blokaj)
• bağırsak bozuklukları
• iltihaplanma
• karın içindeki organları etkileyen hastalıklar

Boğaz, bağırsaklar ve kandaki enfeksiyonlar bakterilerin sindirim sisteminize girmesine neden olarak karın ağrısına yol açabilir. Bu enfeksiyonlar ayrıca ishal veya kabızlık gibi sindirim değişikliklerine de neden olabilir.

Menstrüasyonla ilişkili kramplar da potansiyel bir alt karın ağrısı kaynağıdır, ancak bunların daha yaygın olarak pelvik ağrıya neden olduğu bilinmektedir.

Karın ağrısının diğer yaygın nedenleri şunlardır:

• kabızlık
• ishal
• gastroenterit (mide gribi)
• asit reflüsü (mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçarak mide ekşimesi ve diğer semptomlara neden olması)
• kusma
• stres

Sindirim sistemini etkileyen hastalıklar da kronik karın ağrısına neden olabilir. En yaygın olanları şunlardır:

• gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
• irritabl bağırsak sendromu veya spastik kolon (karın ağrısı, kramplara neden olan bir bozukluk, ve bağırsak hareketlerinde değişiklikler)
• Crohn hastalığı (iltihaplı bir bağırsak hastalığı)
• laktoz intoleransı (süt ve süt ürünlerinde bulunan şeker olan laktozu sindirememe)

Şiddetli karın ağrısının nedenleri şunlardır:

• organ yırtılması veya yırtılmaya yakın (apandisit patlaması veya apandisit gibi)
• safra kesesi taşları (safra taşı olarak bilinir)
• böbrek taşları
• böbrek enfeksiyonu

Ağrının karın içindeki yeri, nedenine ilişkin bir ipucu olabilir.

Tüm karın bölgesine yayılmış ağrı (belirli bir bölgede değil) aşağıdakilere işaret edebilir:

• apandisit (apandis iltihabı)
• Crohn hastalığı
• travmatik yaralanma
• irritabl bağırsak sendromu
• idrar yolu enfeksiyonu
• grip

Alt karın bölgesinde yoğunlaşan ağrı aşağıdakilere işaret edebilir:

• apandisit
• bağırsak tıkanıklığı
• dış gebelik (rahim dışında oluşan gebelik)

Doğumda kadın olarak atanan kişilerde, alt karın bölgesindeki üreme organlarındaki ağrı şunlardan kaynaklanabilir:

• şiddetli adet ağrısı (dismenore olarak adlandırılır)
• yumurtalık kistleri
• düşük
• miyomlar
• endometriozis
• pelvik inflamatuar hastalık
• dış gebelik

Üst karın ağrısı neden olabilir:

• safra taşı
• kalp krizi
• hepatit (karaciğer iltihabı)
• zatürre

Karnın ortasındaki ağrı şunlardan kaynaklanıyor olabilir:

• apandisit
• gastroenterit
• yaralanma
• üremi (kanınızda atık ürünlerin birikmesi)

Sol alt karın ağrısı neden olabilir:

• Crohn hastalığı
• kanser
• böbrek enfeksiyonu
• yumurtalık kistleri
• apandisit

Sol üst karın ağrısı bazen şunlardan kaynaklanır:

• dalak büyümesi
• fekal impaksiyon (atılamayan sertleşmiş dışkı)
• yaralanma
• böbrek enfeksiyonu
• kalp krizi
• kanser

Sağ alt karın ağrısının nedenleri şunlardır:

• apandisit
• fıtık (bir organ karın kaslarındaki zayıf bir noktadan dışarı çıktığında)
• böbrek enfeksiyonu
• kanser
• grip

Sağ üst karın ağrısı aşağıdakilerden kaynaklanabilir:

• hepatit
• yaralanma
• zatürre
• apandisit

Karın ağrısı için doktoru ne zaman aramalısınız

Hafif karın ağrısı tedavi olmadan geçebilir. Örneğin, gaz veya şişkinlik nedeniyle karın ağrısı yaşıyorsanız, sadece kendi seyrini izlemesi gerekebilir.

Ancak bazı durumlarda karın ağrısı doktora gitmeyi gerektirebilir.

Karın ağrınız şiddetliyse ve travma (kaza veya yaralanma) veya göğsünüzde basınç veya ağrı ile ilişkiliyse 112’yi arayın.

Ağrı, hareketsiz oturamayacağınız veya rahat etmek için bir topun içine kıvrılmanız gerekecek kadar şiddetliyse veya aşağıdakilerden herhangi birine sahipseniz acil tıbbi yardım almalısınız:

• kanlı dışkı
• 101°F’den yüksek ateş (38. 33°C)
• kan kusma (hematemez olarak adlandırılır)
• inatçı bulantı veya kusma
• ciltte veya gözlerde sararma
• karında şişlik veya şiddetli hassasiyet
• nefes almada zorluk

Aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşarsanız doktorunuzdan randevu alın:

• 24 saatten uzun süren karın ağrısı
• uzun süreli kabızlık
• kusma
• idrar yaparken yanma hissi
• ateş
• iştah kaybı
• açıklanamayan kilo kaybı

Hamileyseniz veya emziriyorsanız ve karın ağrısı yaşıyorsanız doktorunuzu arayın.

Karın ağrısı teşhisi

Karın ağrısının nedeni, bir dizi testin yanı sıra doktorunuzla yaşadığınız şey hakkında dürüst bir konuşma yoluyla teşhis edilebilir. Test istemeden önce doktorunuz fiziksel bir muayene yapacaktır. Bu, hassasiyet ve şişlik olup olmadığını kontrol etmek için karnınızın çeşitli bölgelerine hafifçe bastırmayı içerir.

Aşağıdaki soruları yanıtlamaya hazır olun:

• Ağrıyı tam olarak nerede hissediyorsunuz?
• Ağrı her zaman bu yerde miydi yoksa hareket etti mi?
• Ağrı ne kadar şiddetli?
• Ağrı sabit mi, yoksa dalgalar halinde gelip gidiyor mu?
• Ağrı günlük hayatınızı etkileyecek kadar kötü mü?
• Ağrı başladığında ne yapıyordunuz?
• Ağrının en kötü olduğu günün bir saati var mı?
• En son bağırsak hareketiniz ne zaman oldu?
• Düzenli bağırsak hareketleriniz var mı?
• İdrarınızda herhangi bir değişiklik fark ettiniz mi?
• Diyetinizde önemli bir değişiklik yaptınız mı?

Doğumda kadın olarak atanan üreme çağındaki kişilere cinsel ve menstruasyon geçmişleri hakkında da sorular sorulabilir.

Ağrının şiddeti ve karın içindeki konumu göz önünde bulundurularak kullanıldığında, bu bilgiler doktorunuzun hangi testleri isteyeceğini belirlemesine yardımcı olacaktır.

MRI taramaları, ultrasonlar ve röntgenler gibi görüntüleme testleri, karın içindeki organları, dokuları ve diğer yapıları ayrıntılı olarak görüntülemek için kullanılır. Bu testler tümörlerin, kırıkların, yırtılmaların ve iltihaplanmaların teşhis edilmesine yardımcı olabilir.

Diğer testler şunları içerir:

• kolonoskopi (kolon ve bağırsakların içine bakmak için)
• endoskopi (yemek borusu ve midedeki iltihap ve anormallikleri tespit etmek için)
• üst GI (büyümelerin varlığını kontrol etmek için kontrast boya kullanan özel bir X-ışını testi, ülserler, iltihaplanma, tıkanıklıklar ve midedeki diğer anormallikler)

Bakteriyel, viral ve parazitik enfeksiyonların kanıtlarını aramak için kan, idrar ve dışkı örnekleri de alınabilir.

Karın ağrısı için tedavi ve ev ilaçları

Karın ağrısının nasıl tedavi edileceği büyük ölçüde tanıya bağlıdır. Enflamasyonu azaltan ilaçlar ülserden kaynaklanan mide ağrılarına yardımcı olabilir.

Ancak böbrek taşı gibi diğer durumlar şok dalga litotripsi gibi daha yoğun tedavi gerektirebilir. Safra kesesi iltihabı safra kesesi ameliyatı gerektirebilir.

Doktorunuz ağrıyı gidermek için amitriptilin veya trazodon gibi ağrı düzenleyici bir ilaç reçete edebilir. Bunlar beynin ağrı sinyallerini işleme şeklini değiştirmeye yardımcı olabilir.

Siz ve doktorunuz karın ağrınızın ciddi bir tıbbi durumdan kaynaklanmadığına karar verdiyseniz, rahatlama sağlayabilecek bir dizi evde sağlık çözümü vardır. İşte kısa bir liste:

• bitter ve soda
• zencefil
• papatya çayı
• BRAT diyeti (muz, pirinç, elma sosu, tost)
• nane
• elma sirkesi
• ısıtma yastığı
• ılık banyo

Karın ağrısını nasıl önleyebilirim?

Karın ağrısının her türü önlenebilir değildir. Ancak karın ağrısı gelişme riskini şu şekilde en aza indirebilirsiniz:

• sağlıklı beslenerek
• bol su içerek
• düzenli egzersiz yaparak
• daha küçük öğünler yiyerek

Crohn hastalığı gibi bir bağırsak rahatsızlığınız varsa, rahatsızlığı en aza indirmek için doktorunuzun size verdiği diyete uyun. GÖRH’niz varsa, yatmadan önceki 2 saat içinde yemek yemeyin.

Yemek yedikten hemen sonra yatmak mide yanmasına ve karın ağrısına neden olabilir. Yatmadan önce yemekten sonra en az 2 saat beklemeyi deneyin.

Sonuç

Karın ağrısı yaşıyorsanız, genellikle ciddi olmadığı için hemen sonuca varmamanız önemlidir. Ağrı kronik veya ilerleyici ise doktorunuzla konuşun. Akut karın ağrısı şiddetliyse doktorunuzu arayın, böylece neler olduğunu öğrenebilir ve uygun tedavi sürecine başlayabilirsiniz.

Kaynaklar

• Shah AA, et al. (2015). Analgesic access for acute abdominal pain in the emergency department among racial/ethnic minority patients: A nationwide examination.
  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26569642/
• Lickiss P. (2015). Abdominal pain assessment tips to reach a diagnosis.
  ems1.com/medical-clinical/articles/abdominal-pain-assessment-tips-to-reach-a-diagnosis-fZZbCKpfYgvGS384/
• Treatment for kidney stones. (n.d.).
  niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/kidney-stones/treatment
• Gross DJ, et al. (2017). Progressive acute abdominal pain.
  jamanetwork.com/journals/jamasurgery/article-abstract/2657534
• Sabo CM, et al. (2021). Chronic abdominal pain in general practice.
  karger.com/Article/FullText/515433